Περί βιωσιμότητας ορεινών περιοχών.
Η πολιτική ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, αποτελεί τµήµα της κοινής πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1257/1999 του Συµβουλίου της 17 Μαΐου 1999 «για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Προσανατολισµού και Εγγυήσεων (Ε.Γ.Τ.Π.Ε.)».
Μεθοδολογία
Η µεθοδολογία προσέγγισης και επίτευξης της Ολοκληρωµένης τους Ανάπτυξης (Ρόκος 1988, 2000, 2001) που να θεµελιώνεται:
1.Στην εκ των ουκ άνευ ανάγκη διεπιστηµονικότητας σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας συλλογής των απαραίτητων ποιοτικών και µετρητικών στοιχείων και σύνταξης των αναγκαίων µελετών υποδοµής της:
2.Στη διερεύνηση, απογραφή, καταγραφή, απόδοση, χαρτογράφηση και συστηµατική παρακολούθηση των µεγεθών, της κατάστασης, της ποιότητας και της µεταβολής των φυσικών και ανθρωπίνων διαθεσίµων τους),
3..Τη δηµιουργική αξιοποίηση των πραγµατικών δυνατοτήτων των κατάλληλων νέων µεθόδων και τεχνικών και των τεχνολογιών αιχµής στη διαδικασία ανίχνευσης, χρήσης και ολοκληρωµένης αξιοποίησης των τοπικών φυσικών διαθεσίµων και µάλιστα από το κατάλληλα εκπαιδευµένο ανθρώπινο δυναµικό τους, στο σεβασµό προς την προαιώνια εµπειρία των κατοίκων των ορεινών περιοχών να συµβιώνουν ειρηνικά και αρµονικά µε το φυσικό τους περιβάλλον.
4.Δημιουργία τοπικών φορέων κοινού σκοπού εναρμονισμένο πλήρως με τις αρχές, δράσεις και σκοπούς οι οποίοι θα βασίζονται στις «µερικές», κυρίως οικονοµικές, θεµατικές/κλαδικές αναπτυξιακές πολιτικές όπως λ.χ. η δημιουργία συνεταιρισμών κ.α. Την ανοιχτή πρόσκληση για εθελοντική συµµετοχή στον φορέα πρωτοβουλίας για την Ολοκληρωµένη Ανάπτυξη της κάθε ορεινής περιοχής µπορεί να απευθύνει προς όλους τους δυνάµει ενδιαφεροµένους, είτε µια φωτισµένη και δυναµική περιφερειακή, νοµαρχιακή ή αυτοδιοικητική αρχή, είτε ένας σύλλογος ή µια οµοσπονδία συλλόγων επιστηµόνων, κατοίκων, αποδήµων, επαγγελµατιών ή καλλιτεχνών, είτε ακόµη ένα πανεπιστήµιο, ένα Τ.Ε.Ι., µια ενεργή οµάδα, ένωση ή πρωτοβουλία πολιτών είτε η ομάδα μας Terra Pindus ως συντονιστικό όργανο.
Οι γενικά προτεινόµενες θεµατικές/κλαδικές πολιτικές «βιώσιµης» ανάπτυξης στις ορεινές περιοχές (Congress of Local and Regional Authorities of Europe, του Συµβουλίου της Ευρώπης, 1995) περιλαµβάνουν (µε συνοπτικά σχόλια του ΜΕ.Κ.∆.Ε. του Ε.Μ.Π. εντός παρενθέσεως) τα παρακάτω:
« Γεωργία»
- Έµφαση στις οικογενειακές εκµεταλλεύσεις και εφαρµογή γεωργικών τεχνικών διαφορετικών από αυτές που επιβάλλουν τα πεδινά πρότυπα. (Ποιων γεωργικών τεχνικών και οι οποίες θα εφαρµοσθούν, πως και από ποιους στις προοδευτικά ερηµούµενες ορεινές περιοχές)
- ∆ιαφύλαξη της αγροτικής γης και των βοσκοτόπων και βιωσιµότητα και εκµοντερνισµός των γεωργικών εκµεταλλεύσεων. (Όταν δεν είναι βιώσιµες οι πεδινές γεωργικές εκµεταλλεύσεις µε τον εξαιρετικά µεγάλο κατακερµατισµό και τη διασπορά των αγροτεµαχίων τους πως θα επιτευχθεί αυτό στις ορεινές περιοχές)
- Απόδοση ενισχύσεων λόγω των φυσικών και οικολογικών περιορισµών των ορεινών περιοχών. (Οι ενισχύσεις, στην καλύτερη περίπτωση, µπορούν να συµβάλουν στη διατήρηση της φθίνουσας δυνατότητας επιβίωσης των όλο και λιγότερων και µεγάλης ηλικίας αγροτών και όχι στην ανάπτυξη και το ζωντάνεµα της ορεινής περιοχής).
- Ανάπτυξη της βιοµηχανίας/βιοτεχνίας γαλακτοµικών προϊόντων. (Με ποιες προδιαγραφές, όρους και µεγέθη που να είναι συµβατά, τόσο µε την ανάγκη προστασίας του ευάλωτου περιβάλλοντος, όσο και µε την ανταγωνιστική βιωσιµότητα;)
- Έµφαση στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων µε τοπική σήµανση. - Ανάπτυξη του αγροτικού τουρισµού.
- Ανάπτυξη συνεταιρισµών και παραγωγή συνεταιριστικών προϊόντων. ∆ασοπονία - Ανάπτυξη της βιοµηχανίας/βιοτεχνίας ξύλου. (Με ποιες προδιαγραφές, όρους και µεγέθη που να είναι συµβατά τόσο µε την ανάγκη προστασίας του ευάλωτου περιβάλλοντος όσο και µε την ανταγωνιστική βιωσιµότητα)
- Βελτίωση της παραγωγής ξύλου και των συνθηκών εκµετάλλευσης των δασών, µε τρόπο περιβαλλοντικά φιλικό.
- Προστασία των δασών από φυσικούς κινδύνους και πυρκαγιές.
- Αναδασώσεις γυµνών περιοχών και εγκαταλειµµένων αγροτεµαχίων και βοσκοτόπων. (Η φυσική αναγέννηση και επέκταση του δάσους σε εγκαταλειµµένα αγροτεµάχια και βοσκοτόπους γίνεται από τη φύση αδαπάνως και αδιακρίτως).
Βιοµηχανία, Βιοτεχνία κα Υπηρεσίες
- Βελτίωση των υποδοµών και του πλαισίου εργασίας για τη διατήρηση των βιοµηχανιών και των βιοτεχνών που δεν µολύνουν το περιβάλλον. (∆εν είναι εύκολο να διανοηθεί κάποιος την ανάληψη πρωτοβουλίας, δηµιουργίας και διατήρησης βιώσιµης και ανταγωνιστικής βιοµηχανίας σε ορεινή περιοχή π.χ. της Ελλάδας και µάλιστα σε περίοδο έντονης αποβιοµηχάνισης).
- Ενίσχυση των επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων και ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται µε τη γεωργία και τη δασοπονία.
- Αποκέντρωση των υπηρεσιών και των παραγωγικών δραστηριοτήτων και προώθηση εφαρµογής καινοτόµων ορεινών τεχνολογιών και εγκατάσταση επιχειρήσεων οι οποίες παράγουν προϊόντα προστιθέµενης αξίας. (Προϋποτίθεται για όλα τα παραπάνω αυτονοήτως, πριν απ’ όλα να υπάρχουν κάτοικοι και ενεργός πληθυσµός εργαζοµένων για να στελεχώσουν «επιχειρήσεις»).
Τουρισµός
- Υιοθέτηση και υποστήριξη πρωτοβουλιών που σχετίζονται µε αγροτικό τουρισµό ή άλλες µορφές τουρισµού οι οποίες σέβονται το φυσικό, οικονοµικό και κοινωνικό περιβάλλον. (Ποιες τουριστικές επενδύσεις, οπουδήποτε, σέβονται το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον; Και πως όταν κυριαρχεί ο συνήθως οξύς ανταγωνισµός)
- Βελτίωση των υποδοµών και των παρεχοµένων υπηρεσιών.
- Ενθάρρυνση της «πολυ-εποχιακής λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων για τη διασφάλιση παρατεταµένης πολυαπασχόλησης» και αποφυγή υπερεκµετάλλευσης των 35 φυσικών πόρων λόγω υπερσυγκέντρωσης εποχιακού τουρισµού. (Θετική πολιτική αν αφορά σε µεγέθη συµβατά µε το φυσικό και πολιτισµικό περιβάλλον).
- Ανάδειξη του ορεινού περιβάλλοντος, τοπίου, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς, προϊόντων και παραδόσεων. (Θετική πολιτική).
Πολιτισµός
- Καταγραφή και προβολή των ιστορικών µνηµείων των ορεινών περιοχών. (Θετική πολιτική).
- Προστασία και ανάπτυξη των πολιτιστικών παραδόσεων. (Θετική πολιτική).
- Ενίσχυση της πολιτισµικής ταυτότητας των ορεινών πληθυσµών και των δραστηριοτήτων εθελοντικών οργανώσεων. (Θετική πολιτική). Περιβάλλον (Θετικές πολιτικές)
- Λήψη µέτρων για την προστασία και διαχείριση των εδαφών, νερών και αέρα, αποκατάσταση τοπίου, όπου χρειάζεται, και διατήρηση της χλωρίδας και της πανίδας.
- Προστασία από δόµηση στις περιοχές στις οποίες κρίνεται απαραίτητο.
- Καταγραφή των ευαίσθητων περιοχών και λήψη αποτελεσµατικών µέτρων για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των περιουσιών από φυσικές καταστροφές.» Είναι φανερός και από πρώτη ανάγνωση ο καθαρά ευχολογικός αλλά και ταυτόχρονα αντιφατικός χαρακτήρας των προτάσεων αυτών, στο βαθµό που η «επιχειρηµατικότητα», η ανταγωνιστική «βιωσιµότητα» η ανάπτυξη βιοµηχανιών και η βελτίωση των υποδοµών για τη διατήρησή τους δεν µπορούν να έχουν πραγµατική υπόσταση στις συγκεκριµένες γεωµορφολογικές, περιβαλλοντικές, δηµογραφικές κ.λ.π. συνθήκες των ορεινών περιοχών της Ελλάδας.
3) Η απαραίτητη καταγραφή των στοιχείων που συγκροτούν την κοινωνικοοικονοµική πραγµατικότητα των ορεινών περιοχών κατά ∆ήµο ή Κοινότητα έχει ως στόχο την συστηµατική, ακριβή, αξιόπιστη και ολοκληρωµένη απόδοση των πραγµατικών και των «δυνάµει» ανθρωπίνων διαθεσίµων τους τα οποία µπορούν ν’ αποτελέσουν τόσο τους φορείς πρωτοβουλιών, όσο και το δυναµικό υποκείµενο της Ολοκληρωµένης βιώσιμης τους Ανάπτυξης.